Het Nationale Keurmerk Natuurlijk Tuinieren heeft de  Amateur Tuindersvereniging Stadion (ATV Stadion) opgewaardeerd van drie naar vier stippen, de maximale score. Het juryrapport loofde de inzet voor het natuurlijk tuinieren met veel aandacht voor de biodiversiteit op het hele park. Zo zijn er poelen en vijvers, een bloemenweide en een ecologisch beheerd essenbos. Compost blijft op eigen terrein, de winkel verkoopt alleen organische mest- en bestrijdingsmiddelen en de paden worden zoveel mogelijk onverhard aangelegd. Verder is het park toegankelijk gemaakt voor bezoekers die via wandelpaden kunnen genieten van het groen. Er is ook veel waardering voor de sociale initiatieven zoals de Schooltuin (voor kinderen), de Samentuin (voor asielzoekers) en de aanstaande samenwerking met Buurtbuik, een vrijwilligersorganisatie die buurtmaaltijden bereid met overgebleven groenten van winkels en oogst van moestuinen. Al deze initiatieven maken ATV Stadion een plek die meer is dan een complex moestuinen. Het is onderdeel van het groene én sociale netwerk van Oost.

Tussen de flats van het naoorlogse Lodewijk Napoleonplantsoen hebben bewoners in 2023 samen met de gemeente een groene buurttuin aangelegd. Tussen het gras zie ik organische plantvakken, een plantenheuvel en een prachtig houten speelhuisje. Enorme keien geven de tuin een stoere look. Elke derde zaterdag van de maand bedenken de buren met elkaar nieuwe klusjes. Bijvoorbeeld muurtjes maken van oude tuintegels waarop muurbloemen kunnen groeien. Een ander gezamenlijk project was het opvrolijken van een oud betonnen bankje, het is nu een prachtig mozaïekbankje, een echte blikvanger! “Dit was een saai, stenig speelpleintje”, zegt bewoner Marlou. "Nu is het een ontmoetingsplek waar we samen met buren lekker kunnen tuinieren. We kiezen voor inheemse planten, die trekken insecten en daarmee vogels aan. Zo hopen we de oever van de Kromme Rijn biodiverser te maken." Monika vult aan: "Onze buurt bestaat 70 jaar, dat kunnen we hier op deze mooie plek vieren!”

In 2017 kwam een groep bewoners bijeen om boomspiegels te vergroenen langs de Oosterstraat, ten zuiden van het Spoorwegmuseum. De boomspiegels lagen vol met puin en de gemeente had na het opknappen van de straat geen geld meer om ze netjes in te planten. Dus namen bewoners zelf het initiatief. Voor Burendag peuterden ze een subsidie los en knapten ze twee boomspiegels op:  puin en bouwzand eruit, potgrond en bollen erin, afgedekt met bodembedekkers (kleine maagdenpalm). In 2019 volgde een nieuwe ronde en vergroenden ze een derde boomspiegel en voegden extra beplanting toe aan de eerste twee boomspiegels. In zogenaamde bloemvlekken plantten ze ooievaarsbek en siergras. Later volgde de vierde boomspiegel. Inmiddels wordt ook de groengroep zelf van nieuw bloed voorzien met Agnes, Valesca en Danielle. Ze willen nog meer kleur toevoegen en het seizoen verlengen, zodat bewoners langer kunnen genieten van de groei en bloei rond de machtige, oude platanen.

Op een steenworp afstand van het IBB winkelcentrum ligt de Notebomenhof, een zijarm van de Notebomenlaan, een van de oudste straten van Oost. Het plantsoen midden in het hof is aangeplant door de gemeente, maar bewoners nemen het onder hun hoede. Ze helpen wieden en schoffelen, doen (licht) snoeiwerk,  planten bij en halen het zwerfvuil dat vanuit het winkelcentrum is komen aanwaaien weg. Plannen zijn om een notenboom aan te planten en een composthoop te maken. Want waarom al het snoeiafval en bladeren af laten voeren als het ook kan dienen om de bodem en het bodemleven te verbeteren?

De Van Limburg Stirumstraat achter het Wilhelminapark verduurzaamt. Vorig jaar installeerden 12 buren gezamenlijk regentonnen om water te bufferen. Voordeel: minder druk op het riool na zware regenbuien en gratis water voor de planten. Nu pakken ze door. Voor hun huizen leggen ze geveltuintjes aan: tegels eruit, planten erin. Met dank aan de gemeente die de tegels ophaalt en het zand vervangt door vruchtbare tuingrond. Op verzoek vergroent de gemeente ook de straathoeken. Wederom een samenwerking, want bewoners helpen met het onderhoud en geven de planten in de nieuwe groenvakken in droge periodes water, lang leve de regenton! Een bewoner laat vol trots zien dat groen zich niet hoeft te beperken tot de straat. Hij heeft sedumplantjes op het dak gelegd. Aantrekkelijk voor bijen, vlinders en vogels, maar ook voor het gezin zelf: de bovenverdieping blijft 4 graden koeler op warme dagen. Een natuurlijke airco! En het goede (groene) voorbeeld doet volgen: overburen planten klimop en rozenstruiken achter hun garages en vergroten de boomspiegels. Zo dragen ook zij bij aan het bloeiende en groeiende straatleven.

Een rijtje bomen langs de Prins Hendriklaan vlak bij het beroemde Rietveldhuis stond jarenlang te verpieteren in krappe en slecht onderhouden perkjes. Een doorn in het oog van bewoners en passanten. Met hulp van Groen Oost hebben de bewoners Rutger Amons en Geert Bakker de gemeente via het initiatievenfonds gevraagd om het op te knappen. En dat is gelukt! Er is één grote groenstrook gemaakt van 50 meter lang (met hergebruik van stenen en banden). Nieuwe aarde erop, een half miljoen bollen erin en daar bovenop een laag met kruidenmengsel. Naar verwachting goed voor een immense bloemenzee zodra de lente aanbreekt. De Keukenhof in Oost? In ieder geval een impuls voor de biodiversiteit.

Een groene oase achter de Kruisstraat. Aan de straatkant oogt het grote Bo-ex wooncomplex als een badkamer, maar de binnentuin is weelderig begroeid, met meerdere zitplekjes voor bewoners. De tuingroep verzorgt het onderhoud onder aanvoering van hovenier Roos Broersen, hun steun en toeverlaat. Het wooncomplex is in de jaren 80 gebouwd op het jarenlang braakliggende terrein van de Stevens Fundatie. Dat werd in 1968 gesloopt, alleen het gebouw op de hoek Kruisstraat-Biltstraat staat er nog. De achtertuin werd door Bo-ex jarenlang weliswaar netjes onderhouden, maar was verder onaantrekkelijk om te verblijven. Daarom namen de bewoners 10 jaar geleden het initiatief om er een wildere tuin van te maken met meer biodiversiteit. En dat is gelukt! Het is nauwelijks te bevatten dat dit plekje midden in de drukke stad ligt. De naam van de tuin, Kruisbeshof is een knipoog naar de Kruisstraat, maar drukt ook uit hoe fijn het hier is om onder de bomen te verblijven en medebewoners te ontmoeten. Een prachtige groene schakel in het netwerk van Groen Oost.

In de Gabriel Metsustraat staat een hoekige houten kast met laden en deurtjes, fris ruikend naar vers gevallen blaadjes. Het is een levende GFT-bak: de eerste wormerij in Utrecht Oost. De nieuwe bewoners zijn wormen, bacteriën en schimmels. Buurtgenoot Jamie Stulen is de ontwerper van het wormenparadijs: “Ze eten gezamenlijk jouw voedselresten en tuinafval. Het resultaat is verse compost die je weer op je tuin kunt gooien. Goed voor bloemen en planten. En van wormen worden vogels blij. Zo ontstaat een lokale kringloop, de vuilnisman hoeft het GFT niet meer op te halen." Jamie maakte de kast van hergebruikt hout en trespa platen en gaf de kast een hittewerend groendak van sedumplantjes. “Het is een harmonieus ecosysteem. De bak stinkt niet, want wormen zorgen voor zuurstof. Het idee is al eeuwenoud!"

Langs de Stolberglaan, aan de zijkant van de begraafplaats St Barbara, loopt een monumentaal wandelpad dat is opgenomen in meerdere wandelroutes. Via het pad kun je een bruggetje over richting Natuurpark Bloeyendael. Achter het pad ligt een strook natuur-in-herstel dat in het bestemmingsplan is aangemerkt als ecologische verbindingszone tussen stad en buitengebieden. De natuurstrook is recent opnieuw ingeplant met een variëteit aan inheemse soorten zoals hazelaar (aantrekkelijk voor eekhoorns) en stinsenplanten. Bewoners van de Stolberglaan zorgen voor het beheer.

De overburen van de Waldeck Pyrmontkade en Rembrandtkade slaan de handen ineen. Ze vormen een groengroep die de kades van dit deel van de Minstroom willen opknappen en onderhouden. Nu is het een rommelige bende, mede door recente woningrenovatie en (weg)werkzaamheden. Het doel is om er weer groeiende en bloeiende oevers van te maken.

Het Wilhelminapark is een van de mooiste stadsparken van Nederland en een belangrijk rustpunt voor de bewoners van de omliggende wijken. De contouren van het oorspronkelijke, meer dan honderd jaar oude park zijn nog goed zichtbaar. Het Wilhelminapark is niet voor niets tot monument uitgeroepen. De Stichting Wilhelminapark is in 1992 opgericht met het doel om het karakter, de sfeer en de kwaliteit van het park te borgen. De Stichting volgt actief alle ontwikkelingen rondom het park en probeert waar nodig invloed uit te oefenen op de besluitvorming. Bezoek de website van het Wilhelminapark.

Het volkstuinencomplex Abstede heeft een lange historie. Waren het vroeger tuinders die hier hun brood verdienden met winterspinazie en rode kool, tegenwoordig zijn het vooral natuurliefhebbers die voor hun plezier  groente verbouwen of op een bankje genieten van de landelijke rust.  Op de Abstederdijk 180a en 188/190 staan twee oude boerderijen. Op nummer 180a was het hoveniersbedrijf van de familie Stroes. Tot zijn dood in 1985 bleef de laatste telg van deze familie, Gerardus Stroes jr. in de boerderij wonen. Hij gaf stukjes land in bruikleen aan bewoners van de omliggende straten die er een volkstuin begonnen. Het Stroesterrein is sinds 1982 onderdeel van de Tuindersvereniging Abstede. Bezoek de website van deze volkstuinen.

Het park ligt aan de oostkant van de stad en wordt begrensd door Fort De Bilt-Zuid, het riviertje de Biltse Grift, kantorenpark Rijnsweerd-Noord en het Provinciehuis.  Natuurpark Bloeyendael (ca 8 ha) is in de winter van 1975/1976 door de gemeente Utrecht aangelegd in de vroegere Johannapolder en heeft zich ontwikkeld tot een fraai natuurgebied met een interessante flora en fauna. Je vindt er geen gladgeschoren gazonnen en picknickplaatsen, wel prachtige wandelpaden, bloemenweiden, een heemtuin, een wildakker, een waterlelievijver en een imkerij.

Verscholen tussen de Waterlinieweg en de Frederik Hendrikstraat ligt het natuurgebied de Zilveren Schaats, ruim 3 ha groot. Het terrein met wallenpatroon is gevormd in de 19de eeuw met de aanleg van een gedekte verbindingsweg tussen de Nieuwe Hollandse Waterlinieforten De Bilt en Vossegat (nu Kromhoutkazerne). Het natuurgebied ontleent haar naam aan de voormalige 19de eeuwse schaatsclub de Zilveren Schaats. Het gebied is nu een thuis voor unieke soorten zwammen, grassen, waterplanten en vogels. Een kudde Maasduinschapen begraast de weides en imkerij de Zilveren Bij houdt hier een aantal bijenvolkeren. Sinds 1998 beheert de bewonersvereniging het gebied samen met de gemeente en het waterschap. Bezoek de website van de Zilveren Schaats.

De High Line van Utrecht. De Oosterspoorweg is in 1874 aangelegd als verbinding tussen Utrecht en Hilversum. Het deel ten zuiden van het Spoorwegmuseum verloor haar functie en vroeg om een nieuwe ontwikkeling. Op 22 januari 2017 werd Park Oosterspoorbaan officieel geopend. Een verbinding tussen de binnenstad van Utrecht en het Kromme Rijngebied. Een prachtig park met vele buurt initiatieven om het een nog mooiere plek voor de hele buurt te maken. Bezoek de website van Park Oosterspoorbaan.

De Dierenweide die tussen de huizen van de Notenbomenlaan en de Abstederdijk ligt, bestaat al sinds 1987 en is al die tijd door vrijwillige buurtbewoners (nu zo'n 30) draaiend gehouden. In 2006 heeft de gemeente het beheer officieel in handen gegeven aan een grote groep vrijwilligers. In de loop der jaren is er veel werk verzet en in 2022 is de Dierenweide geheel vernieuwd met inzet van jong en oud!De weide ligt midden in de omgeving welke door de gemeente is aangewezen als ‘beschermd stadgezicht’. Al vanaf de middeleeuwen stond Abstede bekend als hoveniersgebied. Het doel is dan ook dat het groen blijft en de dieren en mensen kunnen ontspannen in een mooie en verzorgde omgeving. We hebben kippen, 2 cavia's, 2 grote konijnen, een aantal ‘Ouessant schapen’ (dwergschapen) en ‘Dwerggeiten’. De dieren lopen vrij rond in de Dierenweide, je kunt ze gemakkelijk aaien. Ze gaan ‘s nachts zelf naar hun nachtverblijf. De kippen zijn i.v.m. de vogelgriep verplicht opgehokt.Openingstijden:In de zomer periode 17:00 - 18:00 uur In de winter periode 16:00 - 17:00 uur (ivm zonsondergang) Dan is de Dierenweide gratis open voor bezoek. Vrijwilligers zijn dan bezig om de dieren te verzorgen en eten te geven.Help je een handje mee met dieren voeren? Ook gezellig als je aanschuift voor een praatje bij de grote picknick tafel!Vrijwilliger wordenIeder uurtje hulp kunnen we gebruiken, dus je bent van harte welkom om op een vaste dag te helpen! De Dierenweide draait volledig op vrijwilligers, waaronder ook een dierenarts. Er zijn meestal 2 á 3 vrijwilligers per ‘avonddienst’. De meeste vrijwilligers staan vast 1 x in de week of 1 x per 2 weken op het rooster en gemiddeld ben je in 1 uur klaar. Je kunt altijd onderling ruilen als het een keer niet uitkomt. Maar als je iets anders voor ons kunt betekenen, zoals helpen met onderhoud of goed kunt klussen, dan ben je ook erg welkom!Als vrijwilliger ontvang je een sleutel zodat je ook op andere tijden de Dierenweide kunt bezoeken en bezoekers welkom kunt heten.Wil je vrijwilliger worden stuur dan een mail naar abstede@dierenweideabstede.nl en ontvang meer informatie over mogelijkheden om een keer mee te draaien als vrijwilliger!

Verborgen tussen de Kruisstraat, Nachtegaalstraat en cultuurcentrum Parnassos ligt de Tivolituin. Iedereen is er overdag welkom om te genieten van het groen en de gezelligheid. Tussen rozenbottels, haagjes en gedichtenzuilen ontmoet ik Lente en Kees. Zij zijn al jaren een tuin-stel. Samen met andere vrijwilligers onderhouden ze het groen. “We hebben een leuk team en iedereen zet zijn talenten in. Lente weet bijvoorbeeld bijzonder veel over ecologie. Wist je dat hier bomen zijn geadopteerd vanuit de hele stad?" Enthousiast vertellen ze me alles over de lange geschiedenis van de tuin en de planten. “Vroeger was dit een park, vernoemd naar het beroemde buiten Tivoli bij Rome. Later een concertgebouw, een schoolplein en nu één van de oudste tuinen in zelfbeheer van Utrecht.” De tuin zelf vertelt dus vele verhalen en blijft zich vernieuwen, zoals de seizoenen in de natuur en de wisselende rijkdom aan planten rondom de vijver.

In 2012 organiseerde een groep bevriende landschapsarchitecten een expositie in een braakliggend kassencomplex aan de Koningsweg in Utrecht. Het idee: aandacht vragen voor de onbruik geraakte stukken land aan de stadsrand van Utrecht. Daar waar eeuwenlang het fruit en de groenten voor de stad werden geteeld. Op deze dag werd een pact gesloten tussen de vrienden en de eigenaar, om het historische agrarische gebied nieuw leven in te blazen om zo voedsel weer dichter bij de stadsmensen te kunnen brengen. Om het voedselbewustzijn te versterken organiseert Koningshof workshops, excursies, markten, evenementen, filmavonden en debat. En je kunt er verse groenten kopen. Bezoek de website van de Koningshof.

Oorspronkelijk was het terrein van de Moestuin kloostergrond, waar monniken het gebied in cultuur brachten en onderdak boden aan zieken en melaatsen. Honderden jaren later werd het een stadskwekerij van de Gemeente Utrecht, om in 2002 ruimte te maken voor biologische tuinderij De Moestuin. Op de 2,5 hectare grote tuinderij worden zo'n 60 verschillende (oude en bijzondere) gewassen geteeld, die deels worden verkocht in onze aangrenzende Moestuinwinkel. Er is een bijenstal en een kruidentuin met meer dan 50 soorten kruiden. De Moestuin is ook een sociale onderneming voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Bezoek de website van de Moestuin.

Op het binnenterrein van het voormalige Antoniusziekenhuis aan de Prins Hendriklaan hebben bewoners midden jaren 90 een groene (openbare) tuin aangelegd. De groengroep, momenteel ongeveer tien bewoners, organiseren zeven keer per jaar een klusdag. Ze werken niet op de meest vruchtbare aarde, want het is bouwgrond van het voormalige en deels gesloopte Antonius Gasthuis (1910 - 1983). Maar met vereende krachten heeft de groengroep de tuin in de loop der jaren aan de 'praat' gekregen. Het resultaat: meer (wilde) bloemen en insecten, en zelfs een egel die zich hier heeft gevestigd. De groengroep werkt op basis van  een zelfbeheer-overeenkomst samen met de gemeente die bijvoorbeeld het snoeiafval afvoert.Bezoek de website van Antoniushof voor meer info.

De groenstrook langs het Stedelijk Gym wordt sinds 2012 beheerd door bewoners  van de tegenover gelegen Van de Hulsthof. In de overeenkomst voor Zelfbeheer  is afgesproken dat de struiken direct aan de gevel door de gemeente onderhouden worden en de straatkant door bewoners. Deze strook verbindt het groen van het Rubenskwartier met Park Oosterspoorbaan. Op de foto bewoners Truce, Rosemarie en Lotte die  in het voorjaar genieten van de bollen en helleboris, en daarna van de munt en lavendel.

Geert woont in het Rietveldhof, vlak bij het beroemde Rietveld Schröderhuis. Hij geniet dagelijks van alle planten en bloemen voor zijn deur, wat in de loop der jaren is uitgegroeid tot een waar paradijsje vol kleur en geur. Zijn geheim? "De mooiste bloemen zijn gewoon komen aanwaaien. Ik hoef er weinig voor te doen. En wat ik bijplant doe ik eigenlijk zonder toestemming, ik hoop maar dat voorbijgangers én de gemeente net zo genieten als ik!"

Het vrolijke lenteseizoen laat al het groen weer bloeien. Tussen de museumhuizen van Rietveld en Ravesteyn aan de Prins Hendriklaan in Rijnsweerd prijkt de voortuin van Mans Paul, waarin de bloembollen overvloedig bloeien. Ik tref haar op de stoep met een uitdraai met namen van alle bloembollen. Daarmee controleert ze hoe het staat met de voorjaarsbloeiers. “Er staan hier honderden soorten tulpen en narcissen, allemaal even bijzonder. Ik kijk hoe ze het doen, en welke ik volgend jaar opnieuw kan planten. Als de bollen er in de zomer uitgaan, komen vervolgens nieuwe zomerbloeiers. Zo blijft de tuin het hele jaar door een grote bloemenzee. Het is mijn kunstwerk! Voorbijgangers zijn vaak geïnteresseerd, maken een praatje, en al die vrolijke gezichten geven me veel voldoening.”

Op verzoek van bewoners van de Lodewijk Napoleonbuurt zijn bij het opnieuw bestraten van de Fransestraat vier groenvakken gemaakt. Er zijn wilgen geplant, een aantrekkelijke boom voor insecten. In december heeft een groep van twintig buurtgenoten de vakken verder ingeplant met een rijke variatie aan vaste planten die goed zijn voor bijen, insecten en vogels. Rond de bomen o.a. tijm, wolksmelk, verbena, aster, heuchera en wat grassen, en langs de gevels van de schuurtjes klimmers als druif, trompetbloem, clematis, vijg en pruikenboom. De straat is daardoor minder stenig, wat in de hete zomers de buurt koelt, een aangenaam bijeffect van de beplanting. Tussen alle planten zijn bollen in de grond gestopt. Bij alle beplanting is zoveel mogelijk gekozen voor inheemse en biologische gekweekte soorten.

Bewoners aan de Maliebaan helpen de gemeente een handje helpen bij onderhoud en beheer. De Maliebaan is bij publiek (en bijen) bekend om de lange rijen lindebomen, maar de echte ecologische waarde zit in de grond: de paddenstoelen. In het recente mycologische onderzoek telde paddenstoelenexpert Peter-Jan Keizer hier maar liefst 76 soorten paddenstoelen waaronder de zeer zeldzame Lederster (Mycenastrum Corium). Paddenstoelen zijn cruciaal voor de voedselvoorziening en gezondheid van planten en bomen, en dus van de biodiversiteit van een gebied. De hoge kwaliteit van de Maliebaan is het gevolg van het jarenlang ongeroerd laten van de bodem. De expert waarschuwt dan ook de grond niet te verstoren mocht de Maliebaan heringericht worden.

Langs de Koningsweg, verscholen tussen de Scouting Utrecht Oost en het jeugdcomplex van FC Utrecht ligt Hof van Eden, een natuurgebied annex kwekerij met een rijk assortiment aan stokoude inheemse gewassen, zoals de Schotse aardbei en Strandkool. De stichting zet zich in voor het behoud van de biodiversiteit conform het door 200 landen getekende Biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro (1992). Het is uitgegroeid tot een refugium voor de natuur: een plek waar vogels en insecten rust vinden, om van daaruit uit te kunnen vliegen naar de meer bebouwde, drukke stadse omgeving. Het achterterrein langs de Kromme Rijn is een ongerept vogelbos, uniek in de stad.

Een actieve groep buurtbewoners en vrijwilligers rond de Oosterspoorbaan in Utrecht, verenigd in de Werkgroep Natuurlint, zet zich sinds 2015 in voor een groene ontwikkeling en het beheer van de westzijde van de voormalige spoorbaan. Het lint strekt zich uit over een afstand van ongeveer 900 meter, vanaf de Koningsweg tot aan de Singel. Een groene strook met vooral inheemse planten die leefgelegenheid biedt aan allerlei dieren. Hierdoor ontstaat er een ecologische verbinding tussen de verschillende groengebieden, van de rand van de stad (de Kromme Rijn en Amelisweerd) via de Minstroom tot aan de Singel. Vogels, insecten, kleine zoogdieren en reptielen vinden er hun voedsel, kunnen zich hier voortplanten en vinden hun schuilplekken. Hiermee komt de natuur vanuit het buitengebied de stad in. Kool-,  en pimpelmezen nestelen al in door kinderen gemaakte nestkasten en de gespotte juffers, libellen en de (vlinder) Koninginnepage zijn een indicatie dat we op de goede weg zijn. Bezoek de webpagina van Natuurlint.

Het is een zonnige namiddag in september. Schrijver Luuc Kooijmans stalt zijn bistroset uit naast zijn hoekhuis aan de Bosboomstraat. Zijn krantje ligt op tafel, de thee is warm. Zo vangt hij de laatste zonnestralen van deze lange nazomer. Onder het bladerdak van een grote plataan kijkt hij uit op een verwilderde zijmuur van een garagebox. De gaten in de muur zijn gevuld met bloempotten. Het tuintje ademt een Franse sfeer. Luuc woont hier nu zes jaar: “Het is een heerlijk plekje. Met veel mensen die langslopen maak ik een praatje. Ik heb voor de muur wat plantenbakken neergezet waarin nu ook wilde planten en bloemen groeien. De natuur komt hier gewoon aanwaaien." Zijn tuin is eigenlijk openbare stoep, en dus eigendom en in beheer van de stad. "Soms vrees ik voor de bosmaaier en opruimers van de gemeente", zegt hij lachend, "maar tot die tijd geniet ik van deze wilde muurtuin en hopelijk doet de buurt dat ook!"

In de oever van de Minstroom langs de Zonstraat beheren bewoners en wijkgenoten al dertig jaar het groen. Eén zaterdag per maand komen ze bij elkaar om te snoeien, zaaien en te wieden, op zoek naar een balans tussen diversiteit, kleur en natuurlijke ontwikkeling. Na afloop is er koffie!

Langs de Stolberglaan, aan de zijkant van de begraafplaats St Barbara, onderhouden bewoners de groenstrook, recent opnieuw ingeplant met inheemse soorten zoals hazelaar, aantrekkelijk voor eekhoorns. Naast het speeltuintje ligt ook een moestuin waar kinderen leren om zelf groente en fruit te telen. Via een wandelpaadje kun je een bruggetje over richting Park Bloeyendael.

De ecologische zone achter de huizen aan de Prins Hendriklaan, waar vroeger de gedekte weg richting waterliniefort Vossegat (nu Kromhoutkazerne) liep, wordt beheerd door bewoners.  In 2001 tekende hun stichting Prins Hendriktuin een formele beheerovereenkomst met de gemeente, maar hun inzet gaat terug tot de jaren 60 toen woonwijk Rijnsweerd zuid tot ontwikkeling kwam. De noord-oever van de aangrenzende watergang langs de Louis Bouwmeesterlaan valt ook onder de ecologische zone. De Prins Hendriktuin is niet open voor publiek, maar vanaf het water (kano) en de Louis Bouwmeesterlaan kun je genieten van het getjilp van de vele vogels die er nestelen, zoals de karekiet. En als je goed kijkt zie je drie in de loop der jaren overwoekerde bunkers in de tuin. Die zijn nu een thuis voor vleermuizen.

Een aantal groenstroken rond de woningen nabij het wereldberoemde Rietveldhuis worden al door bewoners beheerd. Een andere groep bewoners heeft ook het initiatief genomen om het binnenpleintje op te knappen. Meer groen, meer plekken om elkaar te ontmoeten of een boekje te lezen, met meer waterberging en bakken voor een moestuintje (op hoogte).

‘Wie zaait met liefde, zal smaak oogsten’. Het is de lijfspreuk van de Stadsjochies die zijn neergestreken aan de Rijndijk, afslag Koningsweg. In en rondom hun nieuwe kassen telen ze groenten, fruit en kruiden. Op 1 september gaat ook de horeca open en kun je alle heerlijkheden proeven. Bedrijfsleider Barbara Mazairac Sjenitzer is druk in de weer voor de opening volgende week. Maar écht gestresst kan ze hier niet raken: “Het is zo’n bijzondere plek hier aan de rand van Oost. Er hangt een serene rust tussen al het groen. En toch fiets of wandel je hier vanuit de binnenstad zo naar toe. Het is landelijke natuur ín de stad.”

Langs de Kromme Rijn, tegenover restaurant Het Oude Tolhuys, ligt de groene heerlijkheid van Veronique. Terwijl ik het tuinpad afloop richting haar houten huis, word ik vrolijk begroet door twee kwispelende hondjes. Het is een zonnige dag, ik neem naast Veronique plaats op de tuinbank. We drinken verse kruidenthee uit haar moestuin. BloemenwinkelZe is op deze plek geboren. “Mijn vader had een kwekerij”. Dat verklaart de blikvanger in de weelderige tuin, de oude broeikas. Deze is 65 jaar geleden verhuisd vanaf het landgoed in Langbroek. In oude fotoboeken, die Veronique me laat zien, herken ik de nog jonge zogenoemde kniekas: een kniehoog muurtje met daarop glasplaten in een ijzeren frame, schuinoplopend tot in een punt. “Ooit bedoeld om druiven in te telen, maar wij kweekten één-jarige bloemen. Later opende ik hier mijn eigen bloemenwinkel met vers gesneden bloemen en boeketten." Vier jaar geleden is ze met de winkel gestopt, maar haar tuin is nog altijd een prachtig groen plekje in Oost!

In het hart van Maarschalkerweerd, net voorbij het viaduct bij tuincentrum Koningsdal, ligt verscholen in het groen Volkstuinen Rijndijk. Je komt er via de Koningsweg afslag Rijndijk. Veertig tuintjes waarop zo'n honderd bewoners uit Oost sinds de jaren '80 groente, fruit en bloemen telen. Geen bestuur, geen regels, geen hekken, geen faciliteiten, en tóch ... het functioneert! De tuintjes staan er prachtig bij, de onderlinge sfeer is goed, je ontmoet veel lachende gezichten als je er een rondje loopt. Leven en laten levenVolgens Amy Stenvert is het geheim het onderlinge respect: "We hebben een mix van tuinders. Sommige zitten hier vanaf het begin, zoals Paul en Mohammed. Anderen, zoals Olga en ik, zijn er later bij gekomen. Sommige telen voor de sier, andere willen juist zoveel mogelijk sla, tomaten en komkommers oogsten. Leven en laten leven, is ons motto, en dat werkt. Kijk maar om je heen."

Bewoners van het IJsvogelhof zetten zich sinds 2019 in voor een nog groener plein. Aantrekkelijk voor de buurt, vogels, bijen en andere dieren. Een heuvel met een weelderige beplanting van grassen, vaste planten en struiken, een tweede heuvel ingezaaid met een bloemrijk mengsel en een derde 'zonneheuvel' met voorjaarsbollen en een plek om te luieren.

Waar anders dan in de Bloemstraat vind je zo'n prachtig tuintje? 'Lotte en Vigo's Bloementuin' staat op het kleurrijke bordje in een boomspiegel zonder boom. Het treft, Vigo is aan het werk: "Ik heb met mijn zus heel veel bloemen geplant. Die oranje zijn voor het Nederlands Elftal en het EK. Ik zit zelf ook op voetbal, bij Kampong. Aan deze kant hebben we de Nederlandse vlag met bloemen gemaakt: rood, wit en blauw. We hebben ook moestuintjes van de Albert Heijn ingegraven, kijk, je kunt al een sprietje zien." VROLIJKHEID IN DE BUURTDe tuin is helemaal zelf aangelegd. Moeder Nynke legt uit dat de boom ziek was en moest worden gekapt. "De opzichter zei dat het wel even kan duren voordat er een nieuwe boom wordt geplant. Een bloementuintje leek ons fijner in de tussentijd dan een kattenbak of hondentoilet. Lotte en Vigo waren enthousiast en zijn lekker aan de slag gegaan. Ze kregen zelfs stekjes van een buurvrouw, heel lief.  Buren en voorbijgangers worden vrolijk van het tuintje, en wij ook!"

Het bloeit en groeit op het studentencomplex IBB, en het goede nieuws is: er komt nóg meer kleur en geur. Een groep studenten heeft in de grasveldjes met een grondfrees ruimte gemaakt voor veertien perkjes, en die vervolgens ingezaaid met een zadenmengsel met o.a. boekweit, gele mosterd, koriander, dille en korenbloem. Nu zie je op de plekken waar gefreesd is alleen nog zand met afzetlint erom, maar in de loop van het seizoen zullen ze veranderen in een jubelende bloemenzee.

Een groep bewoners onderhoudt de geveltuintjes van  buurtsuper Olijfje. Rondom het hoekpand aan het Hobbemaplein geurt en kleurt het gedurende het hele jaar. Uiteraard staan er twee olijfboompjes bij de ingang. Dat is nog 'ns binnenkomen!

De groenvakken langs de Gabriël Metsustraat (Schildersbuurt) worden door bewoners onderhouden.

Kunnen kinderen in Oost nog buitenspelen? De wijk wordt voller en de groene buitenruimte staat onder druk. Gelukkig is er nog een avontuurlijke, groene speelplek: de Spoorspeeltuin in Park Oosterspoorbaan. Dankzij de inzet van bewoners kunnen kinderen hier klimmen, rennen, struinen en ravotten. En proeven, want rond de speeltoestellen en de stoere hut-van-wilgentakken staan grote moestuinbakken vol eetbaar groen. Dat is pas lekker spelen! En het watertappunt om je dorst te lessen is dichtbij. Zelfs aan (groot)ouders is gedacht, want er staan in het gras ook een paar fitnesstoestellen. Zo blijf je zelf in beweging terwijl je (klein)kinderen lekker spelen. Een enthousiaste groep buurtbewoners onderhoudt deze natuurlijke speelomgeving. Wil je een (groen) handje helpen? Meld je aan!

Het begon met een krop sla, illegaal gepoot in een groenstrook in de woonwijk Rijnsweerd. In een gesprek met een medewerker van Stadsbedrijven leerden de bewoners dat ze dit hele stuk groen zelf mochten beheren. En die handschoen pakten ze op! De gemeente snoeide het opschot en strooide houtsnippers als ondergrond. De bewoners zetten er bakken neer met eetbaar groen. En voila, Fien's Moestuin, vernoemd naar de achterliggende Fien De La Marlaan, zag het licht. De bakken zijn hoog, zodat je er makkelijk bij kunt (en honden niet). Volgens bewoners Lisette en Daniël weten de kinderen uit de buurt de plek goed te vinden. "Ze zien hoe groente en fruit groeit, leren wat je kunt plukken (rucola sla voor op je pizza) en kunnen er lekker spelen, bijvoorbeeld in de hut van wilgentenen. De moestuin is een ontmoetingsplek voor de hele buurt. In onze appgroep staan 14 namen van bewoners die een handje helpen bij het onderhoud. En er woont zelfs een kabouter in onze tuin achter een piepklein geel deurtje, maar dat moeten wandelaars zelf maar komen ontdekken!"

Prachtige groenstrook halverwege het jaagpad langs de Kromme Rijn, achter het sportcomplex van FC Utrecht, in de volksmond ook wel ‘Margrietenveld’ genoemd. Het wordt ecologisch beheerd met een aangepast maaibeleid gericht op vergroting van de biodiversiteit. Het is een walhalla voor dag- en nachtvlinders en in de winter een schuilplaats voor vele soorten insecten.

Bewoners in de Watervogelbuurt hebben deze groenstrook langs de Laan van Soestbergen omgetoverd tot een oase voor bijen, vlinders en andere insecten. Het tuinontwerp voorziet in groene en bloeiende planten in alle seizoenen wat zeer aantrekkelijk blijkt voor insecten. Die komen af op de vlinderstruik en het met bijenmengsel ingezaaide middenstuk. Ook de kruidenhoek (in bloeitijd) is erg populair bij bijen en vlinders zoals koolwitjes, admiraalvlinders en dagpauwogen. Verder trekt de tuin veel lieveheersbeestjes en is er een rijk bodemleven is. Zelfs een mol heeft er een territorium gevonden.

Sinds 2013 beheren de bewoners van een deel van de Homeruslaan het stukje gemeentegroen aan de voorzijde van het voormalige Stedelijk Gymnasium (nu basisschool De Odyssee), Homeruslaan 40. Deze ‘voortuin’ was in die tijd gevuld met  saaie onderhoudsarme struiken. Een actieve laanbewoner heeft destijds het initiatief genomen om de tuin aan te passen. "De gemeente heeft – in overleg met ons - voor de eerste beplanting gezorgd. Een vast clubje bewoners steekt sindsdien de groene handen uit de mouwen, één keer per maand op zaterdagochtend. Een uurtje werken en daarna nog een kop koffie waarbij wel en wee in de laan wordt bijgehouden. We hebben goede contacten met de gemeente. We hoeven maar te vragen (bollen, plantjes, groot snoeiwerk) en het wordt geregeld!"

Onmisbare schakels in het groene netwerk in Oost zijn de vele bewonersgroepen die zelf en/of in samenwerking met de gemeente stukjes groen beheren. Groen Oost zet ze op de kaart! Ben je betrokken bij een groengroep die nog niet op deze kaart staat? Laat ons per mail weten!

Op het binnenterrein van het IBB studentencomplex is een moestuin met 12 tuintjes. Deze worden door verschillende woonunits onderhouden. Elk jaar komen de tuintjes vrij en mogen woonunits aangeven of ze (weer) een tuintje willen. Zo kunnen de studenten door eigen vlijt verse groenten en fruit in hun salades verwerken.

Langs de rand van Amelisweerd liggen de sporvelden van de omnivereniging Kampong. Met de bouw van het nieuwe clubhuis zet Kampong in op een duurzame, natuurlijke sportomgeving, het zogenaamde Sportlandgoed. Kijk voor meer info op www.kampong.nl